Nie było jeszcze centralnych urzędów, ale był porządek, system i czujne oko nad gospodarczym (a często też duchowym) ładem. Samo słowo „nadzór” wywodzi się od staropolskiego „zor” – czyli widzenie, patrzenie, czuwanie. To esencja nadzoru: patrzeć z góry, doglądać, reagować. I tak właśnie działa współczesny nadzór ubezpieczeniowy.
NADZÓR UBEZPIECZENIOWY – PO CO I DLA KOGO?
Nadzór ubezpieczeniowy to coś więcej niż zbiór regulacji. To gwarancja zaufania, ochrona interesów klientów i stabilność całego systemu finansowego, którego ubezpieczenia są nieodłączną częścią. Celem nadzoru jest nie tylko to, aby zakład ubezpieczeń wypłacał świadczenia. To również kontrola, by oferowane produkty były zrozumiałe, sprawiedliwe i dopasowane do potrzeb. Aby ubezpieczenia obowiązkowe faktycznie pełniły swoją rolę społeczną, a dobrowolne nie były pułapką na klienta.
KNF – ARCHITEKT STABILNOŚCI RYNKU
W Polsce funkcję nadzorczą pełni Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) – powołana ustawą z 21 lipca 2006 r., działająca od września tego samego roku. KNF zastąpiła wcześniej działające urzędy i skonsolidowała nadzór nad całym sektorem finansowym: bankami, funduszami inwestycyjnymi, rynkiem kapitałowym i – co dla nas najważniejsze – ubezpieczeniami oraz reasekuracją.
Zgodnie z ustawą o dystrybucji ubezpieczeń, KNF sprawuje nadzór nad działalnością pośredników zarówno agentów, jak i brokerów. Dba o zgodność z przepisami, ale też i to szczególnie istotne, o rzetelność, przejrzystość i etykę działania.
JAK DZIAŁA NADZÓR NAD RYNKIEM UBEZPIECZENIOWYM?
Nadzór wykonywany przez KNF ma charakter kompleksowy i wielowarstwowy. Obejmuje m.in.:
• Licencjonowanie – czyli zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, reasekuracyjnej, pośrednictwa oraz rejestracja aktuariuszy.
• Monitoring produktów ubezpieczeniowych – ich konstrukcji, warunków, taryf i zgodności z przepisami. Dotyczy to zarówno ubezpieczeń obowiązkowych, jak i dobrowolnych.
• Kontrole – w tym inspekcje terenowe i analizy sprawozdawczości, ocena wypłacalności i adekwatności kapitałowej towarzystw.
• Regulacje miękkie – wytyczne, rekomendacje, dobre praktyki.
• Interwencje i sankcje – włącznie z karami finansowymi w razie naruszeń.
• Wsparcie sporów polubownych – m.in. poprzez działalność Sądu Polubownego przy KNF.
• Działalność edukacyjna – publikowanie raportów i statystyk, szkolenia dla rynku.
Dzięki temu nadzór ma charakter dynamiczny – reaguje nie tylko na problemy, ale też na zmieniające się potrzeby klientów i rynku. KNF bada zarówno liczby, rentowność, sprzedaż, koszty akwizycji, jak i jakość produktu: przejrzystość warunków, dopasowanie do potrzeb, czytelność informacji. Analiza obejmuje cały rynek: zarówno krajowe zakłady ubezpieczeń, jak i podmioty zagraniczne działające w Polsce na zasadzie swobody świadczenia usług.
INSTYTUCJE WSPIERAJĄCE NADZÓR
Nadzór ubezpieczeniowy w Polsce to nie tylko KNF. System wspierają także:
• Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) – m.in. wypłaty z OC, gdy sprawca jest nieznany lub nieubezpieczony.
• Polska Izba Ubezpieczeń (PIU) – głos branży, samoregulacja.
• Rzecznik Finansowy – pomoc klientom indywidualnym.
• Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK) – obsługa zdarzeń transgranicznych.
Zdarza się słyszeć opinię, że nadzór to bariera, formalizm, biurokracja. Tymczasem dobrze skonstruowany nadzór to nie kaganiec, lecz kręgosłup rynku. Pozwala budować zaufanie klientów, przeciwdziała patologiom, wymusza profesjonalizm. A zaufanie, w naszej branży, to waluta o najwyższej wartości.
NA ZAKOŃCZENIE – GŁOS BROKERA
Dla nas, profesjonalnych brokerów ubezpieczeniowych, nadzór to nie przeszkoda, ale punkt odniesienia. Dobrze zaprojektowany system regulacji, z KNF na czele, daje stabilne ramy do działania, zarówno dużym instytucjom, jak i niezależnym doradcom.
Jako Polska Kancelaria Brokerska wierzymy, że tylko rzetelność, zgodność z prawem i transparentność mogą budować długofalowe relacje z klientem. Dlatego na bieżąco śledzimy działania organów nadzoru, stosujemy dobre praktyki i aktywnie uczestniczymy w edukacji rynku. Bo profesjonalizm to nie tylko wiedza – to także odpowiedzialność.
